XIX międzynarodowa konferencja naukowa „Powrót żubra do Lasów Janowskich” dobiegła końca.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za udział i wymianę doświadczeń.
Do zobaczenia za rok!

Małgorzata Kołodziejczyk „Las Polski”

O ŻUBRACH NA MIĘDZYNARODOWYM FORUM

XIX z cyklu międzynarodowa konferencja  poświęcona żubrowi  odbyła  się 8-9 września w Janowie Lubelskim. W tegorocznej debacie,  koncentrującej się  wokół tematu głównego „Powrót żubrów  do Lasów Janowskich”,  wystąpiło  ponad 40 prelegentów  z Polski, Ukrainy, Litwy, Szwajcarii, Niemiec, Holandii, Hiszpanii i Rumuni  w trybie hybrydowym: na miejscu w Janowie Lubelskim oraz online. Słuchało ich niemal 170 osób.  Poza celem naukowym, spotkania te stały się płaszczyzną wymiany doświadczeń i przedyskutowania bieżących problemów z zakresu ochrony i hodowli żubrów. Tegoroczną konferencję zorganizowało  Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego  oraz Nadleśnictwo Janów Lubelski. Objęta została  patronatem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych.

W ramach projektu „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce”, w którym uczestniczy 25 jednostek Lasów Państwowych, Białowieski Park Narodowy, SGGW oraz Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, w styczniu 2021r po kilkusetletniej nieobecności  żubry powróciły na Lubelszczyznę. Przywieziono  tu grupę sześciu żubrów z Puszczy Boreckiej oraz dwa młode samce z Pszczyny, które po aklimatyzacji wypuszczono na wolność. Wiosną dowieziono młodą samicę z Kiermus. Stado w Lasach Janowskich, pozostające   pod troskliwą opieką leśników z  Nadleśnictwa Janów Lubelski,  swoim zachowaniem potwierdza trafność wyboru miejsca.  – Zadanie miało na celu utrzymanie stabilności i bezpieczeństwa gatunku w kraju, zgodnie ze strategią polegającą na tworzeniu wielu, ale niewielkich stad ze z góry założoną liczebnością docelową. W Lasach Janowskich jest ona zakładana na 30-40 zwierząt – podkreśla Waldemar Kuśmierczyk, nadleśniczy Nadleśnictwa Janów Lubelski. – Realizacja projektu ochrony żubra  przez nadleśnictwo jest także jednym z przykładów, jak łączyć gospodarkę leśną z ochroną walorów przyrodniczych i zachowaniem chronionych gatunków – dodaje.

Duże zainteresowanie uczestników konferencji  wzbudziło  wystąpienie Kamila Grałka  z   RDLP w Krośnie. Wskazywał on  na ogromne problemy, związane ze wzrostem populacji żubra w Bieszczadach; w  ciągu ostatnich 10 lat z 256 osobników w 2013r do 729 w 2021r.  Dodatkowo 10 żubrów żyje w zagrodzie pokazowej w Mucznem. Konsekwencją  tego stanu jest m.in. katastrofalny stan zdrowotny żubrów  ( telazjoza, gruźlica, pastereloza) oraz  negatywny wpływ na stan lasu. Wiąże się z nim brak zgody GDOŚ na tzw. odstrzał diagnostyczny żubrów oraz protesty przeciw zaplanowanej niwelacji osobników chorych.  – Sukces powrotu żubra w Bieszczady 60 lat temu, dziś przekształca się w porażkę. Bez podjęcia stosownych kroków przez  decyzyjne władze, żubry mogą wyginąć w Bieszczadach, tak jak to miało miejsce w XVIII wieku – podkreślał.

Prof. Wanda Olech  z SGGW i prezes Stowarzyszenia Miłośników Żubrów   zwracała uwagę na  znaczącą rolę Lasów Państwowych w  projektach „żubrowych”, wspieranych m.in. przez fundusz leśny i popartych doświadczeniem leśników – To na Lasach Państwowych spoczywa dziś główny ciężar utrzymania stad żubrów. Zwierzęta bytują przede wszystkim na terenach w ich zarządzie. LP mają  i przestrzeń,  i doświadczonych ludzi, np. pracowników Ośrodków Hodowli Zwierzyny, który potrafią zaopiekować  się zwierzętami.  Środki na ich utrzymacie pochodzą albo z funduszu leśnego, bądź też LP aplikują o nie do instytucji unijnych.  – podkreślała. Pani profesor przypomniała, iż  realizowany obecnie projekt „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce”  (2019-2023) finansowany jest w większości ze środków Unii Europejskiej z programu „Infrastruktura i Środowisko” w ramach Funduszu Spójności. Jego  budżet to 34 mln zł. – Do tej pory udało nam się utworzyć dwa  nowe stada wolnożyjące, w Nadleśnictwach Janów Lubelski i  Gołdap. Obecnie budujemy  dwie zagrody pokazowe w Nadleśnictwie Supraśl i Dwukoły. Pod opieką mamy też  zagrody w Białowieskim Parku Narodowym  i w Nadleśnictwach: Borki, Niepołomice, Stuposiany oraz OKL w Gołuchowie. Dzięki wspólnej pracy naukowców, leśników i pracowników parku ochrona żubra jest efektywniejsza i skuteczniejsza – wyjaśniała. Dodała  jednocześnie, iż w najbliższej przyszłości planowane jest  kolejne przedsięwzięcie, którego celem  będzie tworzenie stad wolnościowych żubrów w nowych rejonach Polski. – Przygotowany projekt zakłada wsiedlenie  żubrów w 10 nowych nadleśnictwach na terenie  czterech dyrekcji LP: toruńskiej, olsztyńskiej, lubelskiej i krośnieńskiej.  O środki na jego realizację wnioskować będziemy do kolejnego  programu  unijnego – FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko na lata 2021-2027. Według  przeprowadzonych  analiz na realizację zadań związanych zarówno z utrzymaniem obecnych,  jak  i   tworzeniem nowych miejsc bytowania żubrów,  potrzebne jest  ok. 60-70 mln zł – sygnalizuje prof. W. Olech zwracając uwagę, iż populacja żubra w Polsce stale rośnie, – Żubra powinno być więcej, powinien on być rozproszony i samofinasujący. Projekt zakłada utrzymanie wielu niedużych stad żubrów. Przyszłość żubra to rozproszenie, a to wymaga aktywności  kilku stron- podsumowuje.

Liczebność światowej populacji żubra pod koniec 2021r wynosiła prawie 10 tys. osobników. W Polsce żyły dokładnie 2223 żubry na wolności oraz ponad 200 osobników w zagrodach.